Czym jest ulga na start w ZUS?
Ulga na start to rozwiązanie dla nowych przedsiębiorców, pozwalające znacząco obniżyć początkowe koszty prowadzenia firmy.
Przez pierwsze 6 pełnych miesięcy kalendarzowych od startu firmy przedsiębiorca jest zwolniony z opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe. Jedynym obowiązkowym kosztem wobec ZUS pozostaje w tym czasie składka zdrowotna.
Celem ulgi jest ułatwienie wejścia na rynek i zapewnienie finansowej „poduszki bezpieczeństwa” na starcie.
Kto może skorzystać z ulgi na start?
Aby skorzystać z ulgi na start, należy spełnić kilka warunków określonych w przepisach.
Ulga jest skierowana wyłącznie do osób fizycznych, co oznacza, że mogą z niej skorzystać osoby zakładające jednoosobową działalność gospodarczą lub wspólnicy spółek cywilnych. Ulga nie obejmuje natomiast innych form prawnych, takich jak spółki kapitałowe (np. z o.o.).
Aby skorzystać z ulgi na start, należy spełnić jeden z poniższych warunków:
- podejmuje się działalność gospodarczą po raz pierwszy w życiu,
- lub podejmuje się ją ponownie, a od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia poprzedniej działalności upłynęło co najmniej 60 miesięcy kalendarzowych (5 lat).
Ważnym ograniczeniem jest również zakaz świadczenia usług na rzecz byłego pracodawcy, jeśli zakres tych usług pokrywa się z obowiązkami wykonywanymi wcześniej na etacie.
Ulga na start zwalnia z obowiązku opłacania następujących składek:
- na ubezpieczenie emerytalne,
- na ubezpieczenie rentowe,
- na ubezpieczenie wypadkowe,
- na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.
Ulga na start nie zwalnia z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Pozostaje ona jedyną składką, którą przedsiębiorca musi regulować w tym okresie, aby zachować prawo do publicznej opieki zdrowotnej.
W okresie korzystania z ulgi przedsiębiorca nie może również przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, co skutkuje brakiem prawa do zasiłku chorobowego.
Jak zgłosić się do ulgi na start?
Aby skorzystać z ulgi, należy pamiętać o terminie zgłoszenia. Przedsiębiorca ma na to 7 dni od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej, w ciągu których musi zgłosić się w ZUS wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego.
Zgłoszenie należy złożyć na formularzu ZUS ZZA, używając specjalnego kodu tytułu ubezpieczenia – 05 40. Kod ten jest dla ZUS sygnałem, że przedsiębiorca podlega wyłącznie obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Zgłoszenia można dokonać na kilka sposobów, wybierając najwygodniejszy dla siebie:
Podczas rejestracji firmy w CEIDG: Jest to najprostsza metoda, ponieważ wniosek CEIDG-1 jest zintegrowany z systemem ZUS, co pozwala na automatyczne przesłanie wymaganych dokumentów.
- Elektronicznie przez PUE ZUS: Wymaga samodzielnego wysłania formularza ZUS ZZA przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS (wymagany Profil Zaufany lub podpis kwalifikowany).
- Przez program Płatnik: Zgłoszenie można wygenerować i wysłać bezpośrednio z programu.
- W formie papierowej: Polega na osobistym złożeniu wypełnionego formularza w placówce ZUS.
Co po zakończeniu ulgi na start?
Zakończenie 6-miesięcznego okresu ulgi na start nie oznacza automatycznej konieczności przejścia na pełne składki ZUS. Najpopularniejszym kolejnym krokiem jest skorzystanie z preferencyjnych składek ZUS, znanych jako „mały ZUS”.
Umożliwia ona opłacanie niższych składek na ubezpieczenia społeczne przez kolejne 24 miesiące kalendarzowe, ponieważ ich podstawa wymiaru jest znacznie niższa niż w przypadku standardowych składek.
Aby skorzystać z tej możliwości, należy w ZUS wykonać dwa proste kroki:
- Wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego – w ciągu 7 dni od zakończenia ulgi należy złożyć formularz ZUS ZWUA, aby wyrejestrować się z kodu 05 40.
- Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego – tego samego dnia należy złożyć formularz ZUS ZUA z nowym kodem 05 70, przeznaczonym dla osób opłacających składki preferencyjne.
Dopiero po upływie 24 miesięcy opłacania składek preferencyjnych przedsiębiorca przechodzi na tzw. „duży ZUS” .
Konsekwencje korzystania z ulgi na start
Główną korzyścią z ulgi na start jest znaczna oszczędność finansowa. Przez pół roku przedsiębiorca nie ponosi kosztów składek społecznych, co pozwala mu przeznaczyć zaoszczędzone środki na kluczowe inwestycje i rozwój firmy.
Korzystanie z ulgi ma jednak pewne wady – okres ten nie wlicza się do stażu pracy wpływającego na wysokość przyszłej emerytury i renty. Co więcej, w tym czasie nie są gromadzone składki uprawniające do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, takich jak zasiłek chorobowy czy macierzyński.
Przedsiębiorca może zrezygnować z ulgi w dowolnym momencie – na przykład, by zacząć budować staż emerytalny lub uzyskać prawo do zasiłku chorobowego. Taka decyzja wiąże się z koniecznością wyrejestrowania (formularz ZUS ZWUA) i ponownego zgłoszenia do pełnych ubezpieczeń (ZUS ZUA) z odpowiednim kodem, np. dla składek preferencyjnych.
Ulga na start to kompromis między bieżącymi oszczędnościami a brakiem składek emerytalnych i ochrony na wypadek choroby.